Τελικά, υπάρχει Θεός; Σαφώς και στο ερώτημα αυτό η απάντηση δεν μπορεί να περιοριστεί σε ένα «Ναι» ή «Όχι». Και αυτό γιατί το θέμα γύρω από το οποίο περιστρεφόμαστε δεν αποτελεί ένα εμπειρικό αντικείμενο. Παρά ταύτα, οι άνθρωποι όλων των εποχών έθεσαν αυτό το ερώτημα και αναζήτησαν ποικιλοτρόπως τη θεότητα: Έψαξαν σε αρχαίες πηγές, ακολούθησαν φωτισμένους δασκάλους, πίστεψαν σε διάφορες ιστορίες, ασπάστηκαν δόγματα και ακολούθησαν ποικίλες Οδούς που ευαγγελίζονται ότι οδηγούν στη «θέωση». Εμείς θα σταθούμε σε αυτό το «γιατί» ο απανταχού άνθρωπος αναζήτησε το Απόλυτο, ανεξαρτήτως από το πως το ονόμασε, το βίωσε ή το αντιλήφθηκε.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο ανθρώπινος ψυχισμός περιστρέφεται οντολογικά γύρω από την έννοια του «Απόλυτου». Η έννοια «Θεός» θεωρούμε ότι είναι συνυφασμένη με τα ψυχικά μας βάθη και δη με το (Συλλογικό) Ασυνείδητο. Σύμφωνα με την ψυχολογία του Βάθους, στο Συλλογικό Ασυνείδητο της ανθρωπότητας υπάρχουν αιώνιες μορφές που ονομάζονται «Αρχέτυπα». Αυτά κατά καιρούς αναδύονται μέχρι τις παρυφές του Συνειδητού και «μιλάνε» στην ύπαρξή μας με τη Γλώσσα των Συμβόλων. Το βασικότερο, ίσως, Αρχέτυπο που διατρέχει τον ασύνειδο εαυτό μας είναι εκείνο της Ολότητας ή της Εξατομίκευσης. Το τελευταίο δύναται να εξελιχθεί σε μία πηγαία εσωτερική ανάγκη για εύρεση του Όλου, για ολοκλήρωση και «Σωτηρία» σε κάποια απόλυτη πραγματικότητα και σε μία αιώνια Αλήθεια. Θεωρούμε λοιπόν ότι ετούτο το Αρχέτυπο της Ολότητας καταφέρνει να εκδηλωθεί μέσα από τις συμβολικές σημασίες κάποιων «ιερών» αριθμών (λχ. το Τρία, το Τέσσερα, το Δώδεκα κ.α.), συγκεκριμένων γεωμετρικών σχημάτων (πχ. το Τρίγωνο ως εκδήλωση της Ενότητας, το Τετράγωνο και ο Κύκλος ως έκφανση της Ολότητας), όπως και στην εικόνα μίας ηρωικής μορφής που αναγεννιέται και αποθεώνεται μέσα από τα πάθη της.
Τέτοιες εσωτερικές ανάγκες μάς ωθούν στην αναζήτηση του Απόλυτου, στην εύρεση της Αλήθειας, στην απόπαυση του πόνου και στην προσδοκία ενός Παραδείσου, μίας λύτρωσης ή Σωτηρίας στους ιδεατούς λειμώνες μίας τέλειας (αρχετυπικής) μορφής, η οποία βαφτίζεται «Θεός».
Για το εάν αυτή η μορφή είναι όντως υπαρκτή και πυροδοτεί μέσα μας τη «σπίθα» για την παλιγγενεσία μας στο αρχέγονο κάλλος (Παράδεισος, Νιρβάνα κ.α.), η απάντηση δεν γίνεται να είναι μονολεκτική. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να ακολουθούμε την εσωτερική μας φωνή, την οποία ( -ακόμα και εάν «απλώς» αντηχεί κάποιο ασύνειδο Αρχέτυπο- ) θα πρέπει να την υπολογίζουμε και να της επιτρέπουμε να αποκαλύπτει τις βαθύτερες ανάγκες του ψυχισμού μας. Διότι όταν αφουγκραζόμαστε τον Εαυτό μας, τότε πιθανώς να επικοινωνούμε και με τον ίδιο τον Θεό.
Πέτρος Παπαποστόλου
διδάκτωρ Φιλοσοφίας (MSc, PhD), μελετητής και συγγραφέας
Πέτρος Παπαποστόλου/ Το Αρχέτυπο του Θεού/ Εκδόσεις Δαιδάλεος, 2021